Η παγκοσμίως γνωστή νήσος Κεφαλονιά το έτος 1620!!!
Στο βιβλίο “L' isole piu famose del mondo” (Τα διάσημα νησιά του κόσμου) ο Thomaso Porcacchi συμπεριλαμβάνει και το πανέμορφο νησί της Κεφαλονιάς.
Ο Thomaso Porcacchi έγραψε το βιβλίο που εκδόθηκε στην Πάντοβα της Ιταλίας το 1620 και αποκαλύπτει στοιχεία που αρκετός κόσμος δεν γνώριζε μέχρι σήμερα για την Κεφαλονιά.
Ο συγγραφέας μας ταξιδεύει σε μια άλλη εποχή, τότε που στην περιοχή της Σκάλας ο περιηγητής μπορούσε να δει την βυθισμένη πόλη, τους δρόμους, τα σπίτια και το τείχος που είχε απομείνει στην στεριά, στην ίδια περιοχή περιγράφει τα απομεινάρια ενός παλιού κάστρου, “Το Παλιόκαστρο”. Σημαντική αναφορά στο βιβλίο, είναι τα ερείπια της πόλης Dulichio στην περιοχή του Αθέρα για την ύπαρξη της οποίας μας παραπέμπει στον Στράβωνα.
Το διάσημο νησί της Κεφαλονιάς
Στην περιγραφή του για το νησί της Κεφαλονιάς αναφέρει ότι βρίσκεται στη θάλασσα του Ιονίου και ονομάστηκε από τον Πλίνιο «Μελένα» και από άλλους «Δουλίχιο». Ωστόσο αναφέρει ότι είναι γνωστή με το όνομα «Κεφαλονιά» από την ελληνική λέξη κεφάλι, που σημαίνει κεφαλή. Την περιγραφή αυτή την δικαιολογεί γιατί ..όποιος πλέει από την πλευρά της Όστριας βλέπει μια φιγούρα με σχήμα ανθρώπινου κεφαλιού, ή ίσως, επειδή ως τους χρόνους των Τρώων αναφέρεται ότι αυτό το νησί ήταν επικεφαλής των άλλων νησιών του Ιονίου, πάνω στα οποία είχε την κυριαρχία. Τονίζει όμως ότι, όπως αναφέρει ο Στράβωνας μέσα στο βιβλίο του «Δέκατο», ονομάστηκε έτσι από τον «Κέφαλο», όπως θα δούμε στη συνέχεια της περιγραφής.
Ο Thomaso Porcacchi συνεχίζει την ιστορική περιγραφή στην εποχή που η Κεφαλονιά είχε τέσσερις πόλεις κράτη εστιάζοντας στην Σάμη γιατί όπως αναφέρει παρακάτω ήταν αυτή που αντιστάθηκε στους Ρωμαίους.
Για την περίμετρο του νησιού γράφει ότι υπήρχαν διαφωνίες ανάμεσα στους μοντέρνους με τους παλιούς συγγραφείς, καταλήγοντας ότι αυτός συμφωνεί με τους μοντέρνους και ότι το νησί έχει περίμετρο 160 μίλια. Στην περιγραφή του για το νησί κάνει λόγο ότι έχει φόρμα τριγωνική, μα η γωνία προς την τραμουντάνα (Βοριάς), που είναι το ακρωτήρι του Guiscardo (Φισκάρδο), επεκτείνεται πολύ περισσότερο από τα άλλα σημεία. Από τον Λεβάντε (Ανατολή) συνορεύει ή καλύτερα βλέπει προς Γλαρέτζα, τόπος του Μοριά. Από τον Πουνέντε (Δύση) βλέπει στη θάλασσα προς την Σικελία. Από το Νότο, την Μπαρμπαριά και την Ζάκυνθο και από την Τραμουντάνα (το νησί της Κέρκυρας) το μήκος της είναι 80 μίλια και το πλάτος της περίπου το μισό. Η Κεφαλονιά μαζί με τη Ζάκυνθο σχηματίζουν ένα κανάλι, που ονομάζεται το κανάλι της Ζακύνθου από τη μία πλευρά. Μα από την άλλη, που είναι το ακρωτήρι Φισκάρδο, έως την Val d’ Alesandria και το νησί των Θιακών, που είναι η Ιθάκη, σχηματίζεται το κανάλι του Φισκάρδου.
Ο συγγραφέας προχωράει σε δημογραφικά στοιχεία στο βιβλίο του καταγράφοντας ότι το νησί της Κεφαλονιάς χωρίζεται σε 19 pertinentie (περιφέρειες-περιοχές) και κάτω από την κάθε μία υπάρχουν πολλές «οριοθετημένες περιοχές» από τις οικογένειες που τις κατοικούν, ενώ σε ολόκληρο το νησί δεν υπάρχουν πάνω από 6 χιλιάδες σπίτια. Τα ονόματα των περιφερειών είναι Pedemonte, Liuato, Coffimia,Platies, Leo, Scala, Valta, Coromus, Racli, Pirghi, Samo, Pillaro, Epifso, Thinea,Potamiana, Mellu, Thallamies, Pallichi & Aterra.
Εμβαθύνοντας στην περιγραφή του νησιού καταγράφει μια – μια τις περιοχές της Κεφαλονιάς, αρχίζοντας από την περιοχή της Σκάλας.
Όπως αναφέρει, στην περιφέρεια της Σκάλας στην κορυφή του λόφου, φαίνονταν τα ερείπια μιας πόλης, ενώ μέσα στη θάλασσα, όταν ο καιρός ήταν καλός και το νερό διάφανο, φαίνονταν από κάτω τα σπίτια και οι δρόμοι μιας πόλης, της οποίας ένα κομμάτι τείχους υπήρχε ακόμα στη στεριά. Στην περιοχή των Κορώνων υπήρχαν στην κορυφή ενός λόφου τα απομεινάρια ενός κάστρου, ονομαζόμενου Παλαιόκαστρο, που σημαίνει παλιό οχυρό. Σε αυτό τον τόπο βρίσκονταν πολλά παλιά νομίσματα.
Στο ακρωτήρι του Φισκάρδου, που βρίσκεται μέσα στην περιφέρεια της Ερίσσου κάνει αναφορά ότι στη μαρίνα υπήρχε μια παρόμοια πόλη που ονομαζόταν «Πάνορμος». Ακόμα και τότε υπήρχαν πολλά ερείπια των κτηρίων.
Από την πλευρά του Πουνέντε προς την Atterra, (Αθέρας) υπήρχαν ακόμα τα ερείπια μιας άλλης πόλης που ονομαζόταν Dulichio, από την οποία το νησί πήρε το όνομα σύμφωνα με τον Στράβωνα (Strabone). Στην περιγραφή του για την πόλη αναφέρει ότι υπήρχαν λίγα απομεινάρια, όπως κατά τον ίδιο τρόπο φαίνονταν στην πόλη μέσα στην περιφέρεια της Σάμης. Η πόλη αυτή ήταν μία από τις τέσσερις για τις οποίες έκανε αναφορά ο Στράβωνας. Ωστόσο, αναφέρει ότι στους καιρούς του ήταν ήδη κατεστραμμένη.
Στην Παλική, βρίσκονταν ακόμα στην κορυφή ενός λόφου τα ερείπια ενός κάστρου, ονομαζόμενο κατά τον ίδιο τρόπο, Παλαιόκαστρο.
Επίσης, σε εκείνη του Leo (Ομαλών) υπάρχει ένα μεγάλο βουνό, ονομαζόμενο Lione,(Αίνος) ενώ κάνει αναφορά ότι όλο το νησί είναι κατά το μεγαλύτερο ποσοστό ορεινό.
Η πόλη που ήταν κατοικημένη ήταν το κάστρο, που ονομάζονταν «Cefalonia» (το κάστρο του Αγίου Γεωργίου) περιμέτρου 500 μέτρων, στην κορυφή ενός λόφου, κατασκευασμένο νωρίτερα από τον κ.Lionardo Tocco, ανακαινισμένο από τους Τούρκους και τέλος οχυρωμένο από τους Βενετσιάνους. Στο μπροστινό μέρος, το κεφαλοχώρι κατοικούνταν από πολλούς πολίτες.
Το νησί είχε πολλά αγκυροβόλια, με γαλέρες μεγάλες και ικανές για κάθε στόλο, όπως είναι η κοιλάδα d’ Alefsandria, di Giufcardo, d’ Afla, Fecchi & Atterra, ενώ το λιμάνι του Αργοστολίου ήταν κεντρικό και ικανό για κάθε μεγάλο στόλο. Το Αργοστόλι βρίσκεται κάτω από το κάστρο της Κεφαλονιάς και απέχει μόνο 6 μίλια. Από το λιμάνι, μακριά μόνο 1 μίλι, πάνω σε ένα λόφο, βρίσκονται τα απομεινάρια, ερείπια μιας μεγάλης πόλης, περιμέτρου περίπου 4 μιλίων, που ονομάζονταν τότε Cutavo.
Πάνω από το νησί της Κεφαλονιάς βρίσκεται το νησί των Θιακών, ονομαζόμενη παλιά Ιθάκη, που άλλοι αποκαλούν Dulchio η νησί του Compare, πατρίδα του Οδυσσέα. Περιμέτρου 50 ή 60 μίλια, όλη ορεινή, κατοικημένη κατά κύριο λόγο από διαφυγόντες της Κεφαλονιάς, της Ζακύνθου και της Κέρκυρας.
Το νησί της Κεφαλονιάς εκείνη την εποχή παρήγαγε σιτάρι και λάδι για τις ανάγκες των κατοίκων και πολλά μικρά ζώα, χάρη στα πολλά βοσκοτόπια και κατά συνέπεια είδη τυριών, μαλλί από τα οποία έφτιαχναν διάφορα προϊόντα που στέλνονταν στη Βενετία και εξυπηρετούσαν τις ανάγκες του στόλου. Παρήγαγε πληθώρα κρασιών, τα οποία διέθετε και σε άλλους, μα πάνω από όλα στο νησί υπήρχε μεγάλη παραγωγή από σταφύλια, τα οποία προωθούσε σε πολλά μέρη, ένα είδος τυριού, μέλι και πολλά άλλα πράγματα, επειδή η γη ήταν γόνιμη και είχε όλα αυτά που χρειάζονταν το ανθρώπινο γένος.
Η Κεφαλονιά υπέφέρε εκείνη την εποχή από έλλειψη νερού, μα όσο αφορά τα υπόλοιπα ήταν καλό νησί και καρποφόρο. Ο Στράβωνας έγραψε ότι στους καιρούς του ο Γάιος Αντώνιος, θείος του Μάρκου Αντωνίου, όταν αυτός εξορίστηκε στην Κεφαλονιά μετά την υπατία, μαζί με τον Κικέρωνα, κράτησε όλο το νησί κάτω από την κυριαρχία του σαν να του ανήκει, έσπευσε να οικοδομήσει και να κατοικήσει μία πόλη. Την πόλη αυτή δεν την ολοκλήρωσε γιατί ανακαλέστηκε από την εξορία και αναγκάστηκε να ασχοληθεί με σημαντικότερα πράγματα.
Ο Στράβωνας αναφέρει ότι ο Δηίωνος έχοντας μαζί το γιο του Κέφαλο που ήταν εξόριστος από την Αθήνα, με τη βοήθεια του Αμφιτρίωνα έστειλε το στρατό των Tafiαπό το νησί Tafio, ενάντια στην Κεφαλονιά και έχοντας πάρει στην κατοχή του το νησί, το έδωσε στον Κέφαλο από τον οποίο πήρε το όνομά της η Κεφαλονιά. Μα αυτή η εκδοχή δεν συμφωνεί με τον Όμηρο, σύμφωνα με τον οποίο η Κεφαλονιά ανήκε στο βασίλειο του Οδυσσέα και του Λαέρτου.
Μέσα στο 8ο από τα 14 βιβλία του Λίβιου διαβάζουμε ότι ο ύπατος Μάρκος Φούλβιος έχοντας καταλάβει τους Αιτωλούς, πέρασε στην Κεφαλονιά και έστειλε για να δουν αν οι πόλεις του νησιού ήθελαν να παραδοθούν ηθελημένα στους Ρωμαίους ή να δοκιμάσουν την τύχη του πολέμου. Όλες οι πόλεις παραδόθηκαν εκτός από την Σάμη η οποία άντεξε την πολιορκία για τέσσερις μήνες, αλλά τελικά κατέρρευσε και οι Σαμικοί πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα.
Παρόλο που εκείνη την εποχή το νησί είναι υπό την κατοχή των Βενετσιάνων, οι κάτοικοι ήταν Έλληνες και ζούσαν με ελληνική νοοτροπία. Το νησί το κυβερνούσε ένας Βενετσιάνος ευγενής επιθεωρητής, μα κάθε δύο χρόνια εκτός από αυτόν στο νησί στέλνονταν ένας ακόμη ευγενής, που είχε την υποχρέωση της είσπραξης του δημόσιου χρήματος.
Διονύσης Φωκάς
(δημοσίευμα στο kefaloniamas.gr. Τα στοιχεία προέρχονται από το βιβλίο “L' isole piu famose del mondo” του ThomasoPorcacchi. Πάντοβα της Ιταλίας το 1620)
